PnC volve ao Parlamento (El Progreso)

Na primeira sesión da IX lexislatura Unha Iniciativa Lexislativa Popular (ILP) chega hoxe ó Parlamento de Galicia en virtude da  Lei 1/1988, do 19 de xaneiro, de iniciativa lexislativa popular .”O Parlamento de Galicia, ao aprobar esta Lei, dota ó seu pobo dun instrumento de participación activa para mirar de contribuír á vertebración social e política da Comunidade Autónoma que precisa a conciencia do devir colectivo da nosa cidadanía”.

A letra deste texto “contribuir á vertebración social” xustifica, precisamente,   esta experiencia socio-educativa de atención á infancia. Dicimos que é vertebradora porque se inxire (integra) na comunidade na que nenos e pais viven tratando de equilibrar un territorio ferido gravemente polo despoboamento das áreas rurais e o envellecemento dos seus habitantes. Pero ocorre que as leis teñen unha letra e un espíritu; o espíritu nos tempos que corren, parece andar de vagar, un pouco desnortado pola crise económica e sen tempo para ocuparse de asuntos marxinais.

Pero a cuestión esencial a considerar é que non é realista falar de debate porque segundo o dicionario, debater é discutir  sostendo opinións diferentes e iso non se vai dar. Non se vai dar porque non se van contrastar dous modelos de atención á infancia diferentes.

Como ben sabemos, o modelo Preescolar na Casa foi rexeitado de feito coa falta de apoio por parte da administración pública galega e do outro modelo pouco ou nada sabemos. Sabemos, iso si, que coa familia non se conta. Desde a  máis tenra infancia e sen que se dean situacións nas que sexa estritamente necesario, nenos e nenas van ir a unha Galiña Azul porque, ó parecer, donde se aprende é na escola.

Pero, aínda por riba, esa escola infantil que se oferta non tén carácter educativo, tén carácter asistencial. A lei de ordenación xeral do sistema educativo (LOXSE,1990) recoñecía a etapa cero-tres como educativa e Preescolar na Casa tiña xa no ano 1986 un programa de emisión semanal  en Radio Nacional de España en Galicia para familias con nenos de cero a tres anos.

Un día si e outro tamén, escoitamos nos medios de comunicación cifras conmovedoras da cantidade de pais que chegan ó extremo de teren que denunciar ós seus fillos ou fillas por maltrato familiar.  ¿Qué sente un pai unha nai cando tén que evidenciar ante a sociedade a súa incapacidade para que o seu fillo ou filla axuste os seus comportamentos a un mínimo esixible? ¿Qué sente un neno, unha nena, cando as reaccións cara ós seus pais son de agresión, de insolencia, de desprezo? ¿Qué está a pasar no máis íntimo do seu ser?

Pero o espíritu anda de vagar e non se fai preguntas porque as preguntas requiren respostas e o que non se quere e dar respostas sensatas,  anticipadoras. Respostas que acompañen ós pais e nais, ás familias, no seu difícil papel de educar; respostas que eviten a marxinación, a discriminación e a falta dun desenvolvemento axeitado das capacidades dos nenos e das nenas e da súa intelixencia emocional.

Coa  Proposición de Lei, por iniciativa lexislativa popular, para a confluencia do programa Preescolar na Casa e o ensino público Galego, o que se pretende é que, esa confluencia, teña como resultado final un modelo educativo que implique e apoie ás familias, como mellor garantía do interese superior dos nenos e nenas.

Trinta anos despois…

Están a piques de cumplirse trinta anos de que no pleno do Parlamento de Galicia na súa sesión do 22 de decembro de 1982 se aprobara a seguinte Resolución número 12 de E.G.: “O Parlamento de Galicia insta ao gobern da Xunta de Galicia a estudiar a posibilidade de ampliar o apoio ao servicio de ensino “Preescolar na Casa”, con obxeto de dispor dos necesarios medios financieiros inscritos no Presuposto da Comunidade Autónoma”

O resultado da votación foron 49 votos a favor e 4 en contra, segundo a Mesa. (Desde a tribuna de Prensa deuse por votación unánime) Resolución aprobada. (Revista Preescolar na Casa nº 23 de xaneiro 1982)

Trinta mil firmas…

Trinta mil firmas se recolleron nun breve espazo de tempo. Foi emocionante ver a cantidade de persoas de todas as idades que se achegaban ás mesas de firmas ao longo do país. Para que? Para que vostedes, señorías, que o son por decisión popular,  teñan, cando menos, a sensibilidade de escoitar, de contrastar, de argumentar…, de caer na conta de que se durante trinta anos Preescolar na Casa foi apoiado polos diferentes gobernos de Galicia, merece cando menos que as evidencias amplamente demostradas polas ciencias e asumidas polos gobernos, da importancia da familia e dos primeiros anos da vida de todo ser humano, sexan tidas en conta. Porque é o capital humano o que lle dá riqueza a un país. E vostedes sábeno, claro que o saben. E iso é precisamente o máis doloroso, que sabendo o que saben, fagan o que fan. Conste que quixera equivocarme na decisión que, por maioría, como corresponde, van tomar. Se tiveran o máis mínimo interés neste asunto, esta debate faríase en xuño como correspondía por máis que legalmente podían pospoñelo como, de feito fixeron.

Marisol Fernández Rocha (Preescolar na Casa, Lugo 17-12-12)

No ano 1959 proclámase polas Nacións Unidas a Declaración dos dereitos do neno unha declaración de principios que tiña forza moral pero non xurídica.  Trinta anos despois, no 1989 -20 de novembro- as Nacións Unidas aproban a Convención sobre os Dereitos do Neno, un texto xurídico vinculante, un texto que obriga ós Estados a adecuar as súas leis, os seus regulamentos.

Dicir que a infancia é un suxeito de dereito quere dicir que cada neno, cada nena, vale polo que é aquí e agora, independientemente da súa idade, que vale polo é e non polo que será.

Dicir que cada neno, cada nena, “vale polo que é e non polo que será” significa atendelo e entendelo no seu  “aquí e agora”.

Ese atender e entender no seu “aquí e agora” significa observar as súas tendencias e intereses para coñecer as súas necesidades e poder atendelas.

A necesidade de tocar, de coller “algo” nas mans obríganos a poñer ó seu alcance obxectos que poida agarrar, soltar, …; obxectos diferentes como  unhas castañas, unhas noces que colle e solta ó seu antollo e que poden servir para ir metendo nun tarro de boca ancha ou nun caixiña calquera, … Obxectos que están pola casa, que despertan o seu interese e que non representan nengún perigo, poden ser e son facilitadores de que o neno, a nena, sexan axentes do seu propio desenvolvemento. Cómpre ter moi en conta que “as estruturas do pensamento confórmanse pola acción”. é unha necesidade vital moverse, tocar, explorar, experimentar, tomar a iniciativa, … e temos que entender que “nada hai no entendemento que non teña pasado antes polos sentidos”.

As necesidades e os intereses van mudando coa idade e por iso cómpre estar atentos, observar, para mellor atender e entender.

Non temos que procurar que o neno ou a nena aprenda tal ou cal cousa porque tén que ir á escola. Temos que procurar que a aprenda porque está no momento de aprendela, porque pode aprendela, e nós facilitamos que así sexa. Apréndese aquilo que desperta o noso interese, por iso, “mentras dura o interese por unha cousa é o mellor momento de aprendela”. E isto serve para tódalas idades.

Dicir que a infancia é un suxeito de dereito quere tamén dicir que cada neno, cada nena, tén dereito a ter responsabilidades e a ter deberes, e non se lle dan. E isto tamén  é unha obriga nosa con respecto ós nenos e ás nenas.

Pensemos que canto máis valia un neno/a por sí mesmo/a, máis valerá no futuro. Para que iso sexa así, hai que tratalos con naturalidade, saber escoitar, deixarlles falar, estar ó seu lado e tratalos con respecto porque o neno que vive respectado, aprende a respectar.

E acompañémolos no seu proceso de aprender, valorando os seus éxitos  e sen dar importancia ós seus fracasos. Valorar os éxitos é o mellor camiño para que medre o interese por aprender. A fin de contas, a quen non quere aprender non hai mestre que lle ensine.

Marisol Fernández Rocha

Preescolar na Casa

Facémonos eco desta nova publicada no diario El Progreso de Lugo, en relación ao aparecido en prensa a raíz do Congreso de Parentalidade Positiva celebrado en Madrid en días pasados. Tedes máis información aquí.

Sobre este mesmo tema, tamén publicou La Voz de Galicia: Pincha aquí para ver pdf

Deixamos o artigo que Jaime Barreiro Gil escribíu para El Correo Gallego , e no que fai referencia a Preescolar na Casa:

Quién te ha visto y quién te ve, Angela

LEí con curiosidad un artículo de Ignacio Sotelo, en un diario de Madrid, titulado Elogio de Merkel. Teniendo en cuenta que conocí a Ignacio Sotelo cuando pertenecía al ala izquierdista del PSOE, comprenderán que en mi curiosidad hubiese algo morboso. Es sorprendente, además, que Sotelo dé a la prensa un artículo así titulado el mismo día en que los diarios españoles informan de que la señora Merkel -recuerden, la misma que hace meses presiona a España para que baje la paga a los pensionistas y se les cobre parte del servicio, lo más posible, a los usuarios del sistema sanitario público, so pena de dejarnos caer en la sima de la miseria, sin rescate ni nada- decide retirar en Alemania el copago sanitario -¡porque ha descubierto que perjudica más a los más pobres!-, así como un (aunque ligero) aumento de las pensiones de los alemanes, además de dar trámite para subvencionar a las familias que se queden con los niños en edad escolar en casa, en vez de mandarlos a la guardería -como tendrán que hacer aquí, a la fuerza, los seguidores de Preescolar na Casa-, con entre cien y ciento cincuenta euros por niño y mes.

La señora Merkel podrá decirnos a los españoles, si nos quejásemos de estas decisiones Read the rest of this entry »

Acaban de rematar no Ministerio de Sanidade, Servizos Sociais e Igualdade as IV Xornadas sobre Parentalidade Positiva. Alí púxose de manifesto a importancia das políticas que impulsan a parentalidade positiva, algo que Preescolar na Casa viña facendo DENDE o ano 1977, sendo referente na nosa comunidade e mesmo no estranxeiro e anticipándose a políticas e recomendacións europeas en materia de educación á infancia e ás familias.
Por iso NON entendemos nada: dende o propio Ministerio encargado destas cuestións, dise que “educar a un fillo ou a unha filla ou crear as condicións necesarias para o seu pleno desenvolvemento supón unha gran responsabilidade, principalmente de ámbito privado, pero tamén son lexítimos os apoios das Administracións Públicas para facilitar a pais e nais esta tarefa”. (Ver web do Ministerio referente ás Xornadas). Aquí, o apoio das Administracións, córtase.
En palabras do propio Secretario de Estado de Servizos Sociais e Igualdade, Juan Manuel Moreno, o Ministerio que dirixe Ana Mato propón establecer coas administracións autonómicas e locais, así como con ONGs, expertos e profesionais, un marco de colaboración que faga realidade a expansión dos valores da parentalidade positiva en moitas das políticas sociais que se poñan en práctica. NON entendemos nada: aquí, o marco de colaboración, lonxe de intensificarse, rómpese.
Juan Manuel Moreno, Secretario de Estado, di: “Temos que ir substituíndo o enfoque tradicional de atención ás familias baseado en problemas e reaccións, por outro enfoque baseado nas capacidades e potencialidades das familias e dirixido á prevención”. (Ver web da Nota de Prensa do Ministerio). NON entendemos nada: precisamente isto é o que Preescolar na Casa viña facendo dende hai máis de 35 anos e que agora, incomprensiblemente, se deixa sen financiamento.
NON entendemos nada: o que expertos, políticos e recomendacións europeas din que hai que facer é o que nós faciamos. Nestes foros apóstase por algo que aquí xa existía…
O desempeño positivo do rol parental ou a parentalidade positiva defínese como o conxunto de condutas parentais que procuran o benestar dos nenos e nenas e o seu desenvolvemento integral desde unha perspectiva de coidado, afecto, protección, enriquecemento e seguridade persoal, de non violencia, que proporciona recoñecemento persoal e pautas educativas. Inclúe tamén o establecemento de límites a nenos e nenas para promover o seu completo desenvolvemento e o sentimento de control da propia vida para que poidan alcanzar os mellores logros tanto no ámbito familiar como no académico, cos amigos e no entorno social e comunitario. O informe de UNICEF sobre a infancia do ano 2007 concluía que os nenos holandeses eran os máis felices dos países desenvoltos. Neste informe destacaban, entre outros factores, as boas relacións existentes entre pais e fillos, o maior tempo que dedicaban, o clima de flexibilidade e de liberdade que se respiraba nas familias, ou a menor presión que os nenos e nenas recibían dende a escola.
Preescolar na Casa tentaba favorecer a parentalidade positiva. Traballaba a parentalidade positiva con xuntanzas cos pais e nais (Espazos das Familias), dende os programas de radio, dende o programa de televisión, dende a revista, dende a web, en charlas educativas, …en fin,… NON entendemos nada.

Como todos saben, sentimos unha tremenda pena e decepción por non poder ofrecer un servizo que dende o ano 1977 viñamos ofrecendo cunha total transparencia e honestidade, aproveitando os recursos que tiñamos dun xeito cremos que exemplar, sen gastar nin un céntimo de euro malgastado.
A sociedade na que vivimos camiña cara a onde non se sabe moi ben, e precisamente esta indefinición é o que fai que cada vez sexa máis necesaria a educación dende os primeiros momentos da vida, mesmo incluso dende antes de nacer, como defendiamos co noso traballo.
Antonio Gandoy, fundador de Preescolar na Casa, definía educar como “acadar persoas capaces de vivir en harmonía consigo mesmo, cos demais e coa natureza”. Para isto fan falta recursos. Recortar estes recursos e recortar directamente ás persoas.
Poñemos un vídeo no que Migallas Teatro fala en clave de humor dos recortes experimentados en educación nestes últimos anos, e no que falan de Preescolar na Casa (do 2:07 ao 2:35).

No Outono (PnC)

Benquerido/a amigo/a. Se acabas de ler este saúdo, segue a ler. Isto vai para ti. Estamos no día 9 de outubro do 2012. Entre as novas que sobresaen no territorio galego está, para moitos e moitas, a ausencia do programa Preescolar na Casa. Fixádevos ben que digo “a ausencia do programa Preescolar na Casa” porque o que é Preescolar na Casa, segue viva, tan viva coma sempre. Fixástesvos que mudei de xénero? A ver se volo sei explicar.

O primeiro que quero contarvos é que  o programa de axuda aos pais do rural que tiñan nenos e nenas en idade preescolar e que nacía no ano 1977, nace sen nome; quero dicir que primeiro se pensa na necesidade de facer algo, -de  intervir educativamente no rural para suplir a falta de unidades de preescolar-  e despois vaise concretando o que, o como e o cando. E cando isto se vai solventando – o que, o como e o cando- nace unha maneira de facer, nace un programa, ao que hai que poñerlle un  nome. Entre as diferentes opcións queda o de “Preescolar na Casa”.

Co tempo fomos vendo que á hora de explicar que era Preescolar na Casa, había –como pasa con case todo- varias opcións. Unha desas opcións é, precisamente,  a que me permite afirmar que “o programa Preescolar na Casa non está pero que Preescolar na Casa segue viva”.

Velaí a explicación. Preescolar na Casa é a acción educativa desenvolvida na casa polos pais, pola familia, antes de que o neno, a nena, asistan a un centro educativo .

E que vos quero dicir con isto? Que segue a ser certo aquilo de que “O saber, as raíces ten na casa de cadaquén” e que “o bo educador non é o que ensina moito senón o que crea as mellores condicións para que o neno Read the rest of this entry »

Durante os días 9 e 10 de outubro terán lugar en Madrid as IV Xornadas sobre Parentalidade Positiva, organizadas polo Ministerio de Sanidade, Servizos Sociais e Igualdade, onde se tratará de buscar as respostas máis axeitadas ante os diversos contextos que condicionan o exercicio das responsabilidades de coidado, educación e crianza dos fillos.

As necesidades de apoio a nais e pais cada vez son máis fortes. De aí a importancia de identificar e difundir as mellores prácticas en materia de servizos e programas de apoio parental. Así, expertos nacionais e internacionais, responsables de programas, técnicos e investigadores con recoñecido prestixio e experiencia nestes ámbitos daranse cita en Madrid nestes días, cos obxectivos de difundir experiencias e prácticas exitosas en materia de apoio á parentalidade positiva.

Trátase dun foro no que en condicións normais estaría presente Preescolar na Casa, programa pioneiro en parentalidade positiva. Constátase unha vez máis que o traballo que viñamos desenvolvendo ía polo bo camiño, e que mentres que noutros lugares tentase poñer en marcha iniciativas como esta, aquí déixase morrer.

(Tedes máis información picando aquí)

A seguinte carta foi publicada no diario El Progreso o 21 de setembro de 2012. Damos o noso agradecemento unha vez máis a todas as persoas e institucións que fixeron público o seu apoio a Preescolar na Casa.

Neste comenzo de curso as familias do rural galego asisten entre perplexas e indignadas a un recorte salvaxe do ensino de infantil e primaria, porque parece ser que o ensino no rural sae moi caro para Galicia. Así a Consellería de Educación sí parece ter cartos para dar 3 millóns de euros a moi determinados colexios privados con separación de sexos nas aulas, a pesar da sentenza xudicial en contra, pero non hai cartos para paliar o efecto dominó de peches de escolas unitarias (ata 40 escolas unitarias e supresión de 54 mestres só na provincia de Lugo).

E se buscan solucións para integrar na estrutura da Consellería de Educación, a unha Fundación que leva o nome dun Premio Nobel Galego, despois dunha vergoñenta traxectoria de desfalcos e escándalos económicos. Pero non atoparon medios de salvar Preescolar na Casa, que tería necesitado 250.000 euros de fondos propios da Xunta, que coa financiación de fondos da UE, tería permitido este curso a continuidade de asistencia a máis de 3500 nenos de familias do rural galego, e a continuidade de 32 postos de traballo, algúns con máis de 20 anos de antigüidade.

Forzar o abandono no rural galego por parte das familias pechándolles servizos fundamentais, nin nos vai sacar de ningunha crise, nin nos vai aforrar cartos. Canto vai custar manter o 80% do territorio galego, cando non haxa poboación para xestionalo? Canto vai custar cando xa non haxa agricultores e gandeiros no noso rural, non contar con produción de alimentos no campo galego, si xa agora os galegos temos un déficit de 600 millóns de euros ao ano, entre os alimentos que producimos en Galicia e aqueles que consumimos? Canto máis vai custar protexer o monte dos lumes, cando non haxa prados, pastos e cultivos que fagan de cortalumes naturais? Canto vai custar a ruína do  noso patrimonio arquitectónico, histórico e cultural se non queda quen o habite e coide?

Unha praza nunha escola rural, non ten porque ser máis cara que unha nun entorno urbano, si se emprgan os fondos europeos para desenvolvemento rural e cohesión económica e social da Unión Europea. Pero para iso primeiro de nada hai que querer e logo saber.

Manter un ensino de calidade no rural galego non é caro para a nosa sociedade. Dar por boas políticas antisociais e irresponsables, sí pode saír caro.

Verónica Marcos (UU.AA) Lugo

Publicamos aquí unha entrada no blog “Al cole de la mano” referente a Preescolar na Casa. Este blog está ideado como un espazo de intercambio de ideas, reflexións, experiencias e opinións entre persoas implicadas na educación nas primeiras idades. Nunca nos cansaremos de sorprendernos e de agradecer as moitas mostras públicas de apoio ao noso traballo. Iso é o que nos queda.

Corren tiempos de cambio y no siempre para bien en ésto de la educación. Lo que genéricamente conocemos como recortes tiene una concreción diferente en cada comunidad autónoma, en cada tramo educativo e incluso en cada centro. Escribir hoy sobre el cese de las actividades de ”Preescolar na casa” responde al gran valor que este programa tiene por su caracter singular y por el ámplio reconocimiento que ha tenido dentro y fuera de España.
Cada territorio del estado tiene, como es bien sabido, unas necesidades distintas en relación con la prestación de los servicios educativos. En Galicia, a la presencia de dos lenguas en contacto, se une la dispersión territorial como característica más destacada, lo que supone una dificultad en todos los niveles educativos, pero especialmente en la etapa infantil, por la dificultad de desplazar a criaturas tan pequeñas además de la consideración de no obligatoria que tiene esta etapa. Ante la constatación de que ésto podía suponer una desventaja para los preescolares de las zonas rurales, nació en la década de los 70 la iniciativa “Preescolar na casa”. Básicamente consistió, durante los 35 años que estuvo vigente, en la presencia en las aldeas de educadores y orientadores que asesoraban a las familias, les ofrecían propuestas, materiales, y realizaban un seguimiento, de manera que los pequeños podían, en su propio ambiente, alcanzar los objetivos educativos propios de la etapa de Educación Infantil.
Como podemos observar, el programa se ha basado en la confianza en las familias como agentes educativos, en la relación de las criaturas con su propio ambiente y en el criterio de equidad en el acceso a la educación. Si a ésto le unimos el bajo coste del proyecto, que el curso pasado estuvo alrededor de los 500.000 euros, aún se entiende menos la decisión de eliminar sus actividades.
La sociedad y los hogares han cambiado mucho, y es cierto que en la actualidad las familias cuentan con nuevos medios a su alcance, incluidas las tecnologías de la información y la comunicación. De hecho el “Preescolar na casa” se venía sirviendo de ellas con éxito. Pero sin la sistematización, intencionalidad y seguimiento por parte de profesionales, nos faltarán garantías sobre las condiciones en las que van a partir los alumnos del medio rural cuando se incorporen a la enseñanza obligatoria.
Felicidades a los Profesionales y las familias que, durante más de tres décadas, han hecho realidad el proyecto. Ha sido un trabajo excelente, y se os echará en falta.

 (Ver a entrada no blog “Al cole de la mano)